LINH BẢO THIÊN TÔN

LINH BẢO THIÊN TÔN

Linh Bảo Thiên Tôn (靈寶天尊) là một trong ba vị thần tối cao (Tam Thanh) theo Đạo giáo Trung Quốc, ở vào ngôi Thượng Thanh.

Linh Bảo Thiên Tôn, tên đầy đủ là "Thái Thượng Huyền Hoàng Cao Thánh Nguyên Khí Sở Thành Linh Bảo Thiên Tôn Thượng Thanh Diệu Hữu Thượng Đế Ngọc Thần Đại Đạo Quân", Thượng Thanh Phái xưng "Thái Thượng Ngọc Thần Huyền Hoàng Đại Đạo Quân", tên gọi tắt là "Thượng Thanh Đại Đế", "Thái Thượng Đạo Quân", "Ngọc Thần Đạo Quân" .

Đạo giáo thiên thần, là vị thứ hai trong Tam Thanh Tôn Thần. Tam Thanh gồm có "Ngọc Thanh" Nguyên Thủy Thiên Tôn, "Thượng Thanh" Linh Bảo Thiên Tôn, "Thái Thanh" Đạo Đức Thiên Tôn. Tại "Tam Thanh Điện" bên trong Đạo quán, tượng ở vị trí bên phải, đứng bên tay trái của Nguyên Thủy Thiên Tôn , phần lớn tay nâng Như Ý hoặc Thái Cực, là tôn thần sớm nhất trong Đạo giáo Thượng Thanh Phái. Thiên Tôn sinh ngày Hạ Chí, quan phủ cùng đạo quán lấy làm ngày tế tự, nhưng dân gian phần lớn cho rằng là ngày mùng một tháng tám, tục xưng "Quan tế hạ, dân tế thu" . Nói rằng mùng một tháng tám, là ngày Thiên Tôn hạ xuống.

GHI CHÉP TRONG KINH ĐIỂN

Lương - Đào Hoằng Cảnh «  Động Huyền Linh Bảo Chân Linh Vị Nghiệp Đồ  ghi chép, đệ nhị trung vị biên bài là "Thái Thượng Ngọc Thần Huyền Hoàng Đại Đạo Quân", đệ tứ trung vị chi nhị biên bài là "Thượng Hoàng Thái Thượng Vô Thượng Đại Đạo Quân" . Chí 《 Thượng Thanh Chúng Kinh Chư Chân Thánh Bí 》  vẫn phân biệt "Ngọc Thần Thái Thượng Đại Đạo Quân" và "Thái Thanh Đại Đạo Quân" . « Vân Cấp Thất Thiêm » thì phân biệt « Thái Thượng Đạo Quân Kỷ », « Thái Thượng Ngọc Thần Đại Đạo Quân Kỷ ». « Đại Động Kinh » thì nói “Thượng Thanh Cao Thánh Đại Đạo Quân Giả, Nhất Hào Ngọc Thần Quân." (《 Nguyên Thủy Vô Lượng Độ Nhân Thượng Phẩm Diệu Kinh Tứ Chú 》 quyển nhất) lại nói "Linh Bảo Thiên Tôn tức  Thái Thượng Đại Đạo Quân." («Thái Thượng Động Huyền Linh Bảo Thiên Tôn Thuyết Cứu Khổ Diệu Kinh Chú Giải ») sau đó Thượng Thanh Phái, Linh Bảo Phái ba loại xưng hô đều dung hợp  tôn là vị tôn thần thứ hai Tam Thanh.

 « Đại Động Chân Kinh》 nói: "Thượng Thanh Cao Thánh Thái Thượng Đại Đạo Quân Giả, Cái Ngọc Thần Chi Tinh Khí, Khánh Vân Chi Tử Yên, Ngọc Huy Diệu Hoán, Kim Ánh Lưu Chân, Kết Hóa Hàm Tú, Bao Ngưng Lập Thần, Ký Thai Mẫu Thị, Dục Hình Vi Nhân, Mẫu Nhâm Tam Thiên Thất Bách Niên, Nãi Đản Vu Tây Na Thiên Úc Sát Sơn Phù La Chi Nhạc, Đan Huyền Chi A Hĩ!" (《 Nhất Thiết Đạo Kinh Âm Nghĩa Diệu Môn Do Khởi 》) "Thái Thượng Đại Đạo Quân, Dĩ Khai Hoàng Nguyên Niên, Thác Thai Vu Tây Phương Lục Na Ngọc Quốc, Ký Dựng Vu Hồng Thị Chi Bào, Ngưng Thần Quỳnh Thai Chi Phúc, Tam Thiên Thất Bách Niên Hàng Đản Vu Kỳ Quốc, Úc Sát Sơn Phù La Chi Nhạc, Đan Huyền Chi A Trắc, Danh Viết Khí Độ Tự Thượng Khai Nguyên, Cập Kỳ Trường Nãi Khải Ngộ Đạo Chân, Kỳ Tâm Cao Đạo, Tọa Vu Khô Tang Chi Hạ Tinh Tư Bách Nhật, Nhi Nguyên Thủy Thiên Tôn Hạ Hàng, Thụ Đạo Quân Linh Bảo Đại Thừa Chi Pháp Thập Bộ Diệu Kinh. Nguyên Thủy Nãi Dữ Đạo Quân Du Lý Thập Phương, Tuyên Phố Pháp Duyên, Ký Tất. Nhiên Hậu Dĩ Pháp Ủy Phó Đạo Quân, Tắc Tứ Đạo Quân Thái Thượng Chi Hào, Đạo Quân Tức Nghiễm Tuyên Kinh Lục, Truyền Hồ Vạn Thế." (《 Vân Cấp Thất Thiêm 》 Quyển Tam)

 "Ngọc Thần Đạo Quân Giả Nãi Đại Đạo Chi Hóa Thân Dã, Ngôn Kỳ Hữu Bất Khả Dĩ Tùy Nghênh, Vị Kỳ Vô Phục Tồn Hồ Hoảng Hốt, Sở Dĩ Bất Hữu Nhi Hữu, Bất Vô Nhi Vô, Thị Chi Vô Tượng, Thính Chi Vô Thanh, Vu Diệu Hữu Diệu Nguyên Chi Gian Đại Đạo Tồn Yên, Đạo Quân Tức Thẩm Đạo Chi Bản, Động Đạo Chi Nguyên, Vi Đạo Chi Khí, Tức Sư Sự Nguyên Thủy Thiên Tôn Xưng Thụ Đệ Tử Yên, Do Thị Lão Quân Phiếu Nhi Sư Chi Hĩ: Cư Thượng Thanh Vũ Dư Thiên Trung, Hàng Kim Khoa Bảo Đệ Tam Động Tiên Kinh Phó Kinh Sư La Kiều Chân Nhân, Truyện Giáo Vu Vạn Quốc Yên!" (《 Động Uyên Tập 》 Quyển Nhất)"Ngọc Thần Đại Đạo Quân Vi Linh Bảo Giáo Chủ, Nãi Nguyên Thủy Thiên Tôn Chi Đệ Tử, Thái Vi Thiên Đế Chi Sư Dã, Thụ Linh Bảo Thượng Phẩm Độ Nhân Chi Đạo." (《 Thái Thượng Động Huyền Linh Bảo Vô Lượng Độ Nhân Thượng Phẩm Kinh Pháp 》 Quyển Nhất)"Linh Bảo Nãi Đạo Quân Chi Hào, Đạo Quân Danh Kinh Bảo, Dĩ Chư Kinh Giai Do Đạo Quân Diễn Thuyết Dã." (《 Nguyên Thủy Vô Lượng Độ Nhân Thượng Phẩm Diệu Kinh Thông Nghĩa 》 Quyển Nhị).

NGUỒN GỐC

Đại La Linh Bảo Thiên Tôn, hựu xưng Thượng Thanh Đại Đế, Thái Thượng Đại Đạo Quân, Ngọc Thần Đạo Quân, Thượng Thanh Cao Thánh Thái Thượng Ngọc Thần Nguyên Hoàng Đại Đạo Quân Đẳng, tên đầy đủ là "Nhất Khí Hóa Tam Thanh Thượng Thanh Cư Vũ Dư Thiên Chân Đăng Thượng Thanh Cảnh Nguyên Khí Sở Thành Viết Linh Bảo Quân Linh Bảo Thiên Tôn Diệu Hữu Thượng Đế" do Đại Đạo Xích Hỗn Thái Vô Nguyên Huyền Hoàng Chi Khí hóa sinh.

Đạo kinh nói trước khi vũ trụ chưa hình thành, ngài từ Hỗn Độn nguyên khí hóa sinh mà thành.

Nguyên là " Nhị Thần Chi Tinh Khí, Cửu Khánh Chi Tử Yên ", sau thác thai ba ngàn bảy trăm năm mới sinh ra, ở tại Thượng Thanh Cảnh Huyền Đô Ngọc Kinh Tiên Phủ. Có Kim Đồng, ngọc nữ và 30 vạn thị vệ, vạn thần triều bái, siêu độ vô số kể người. Có ba mươi sáu biến bảy mươi hai hóa, mọi người tùy thời tùy chỗ đều có thể nhìn thấy ngài. 

Theo «Động Huyền Bản Hành Kinh », Linh Bảo Thiên Tôn bằng Linh Bảo Chi Pháp, tùy thế độ nhân. Tự Nguyên Thủy khai quang, về phần Xích Minh nguyên niên, trải qua chín trăm chín mươi tỷ vạn kiếp, độ người nhiều như cát bụi trần, không thể đo lường.

Phàm gặp người hữu duyên hiếu học, thỉnh vấn nghi nan, Linh Bảo Thiên Tôn tức không tiếc dạy bảo. Thiên tôn có ba mươi sáu biến, bảy mươi hai hóa, Người muốn thấy gặp, tùy cảm mà ứng, ngàn vạn nơi cũng có thể phân thân tức đến.

Linh Bảo Thiên Tôn cư ngụ ở Huyền Đô Thất Bảo Tử Vi Cung, Vũ Dư Thiên Cung, là vị Đại Thiên Tôn tối cao thứ hai trong "Tam Thanh" Đạo Giáo. 

"Ngọc Thanh Thánh Cảnh Vô Thượng Khai Hóa Thủ Đăng Bàn Cổ Nguyên Thủy Thiên Tôn, Thượng Thanh Chân Cảnh Thái Thượng Đại Đạo Ngọc Thần Đạo Quân Linh Bảo Thiên Tôn, Thái Thanh Tiên Cảnh Hỗn Nguyên Giáo Chủ Huyền Nguyên Hoàng Đế Thái Thượng Lão Quân."

Tiên cảnh là chỉ tiên cảnh ba vị tôn thần Tam Thanh ở,  tức Ngọc Thanh Nguyên Thủy Thiên Tôn , Thượng Thanh Linh Bảo Thiên Tôn, Thái Thanh Đạo Đức Thiên Tôn. Trong đó Ngọc Thanh Cảnh , Thượng Thanh  Cảnh, Thái Thanh Cảnh  là ở  tiên cảnh  khác nhau: Thanh Vi Thiên, Vũ Dư Thiên, Đại Xích Thiên -  là chỗ tổng phân chia thiên giới, mà ý tứ  Thiên Tôn là nói, cực đạo chi tôn, chí tôn chí cực, cố danh Thiên Tôn.

Tam Thanh đại biểu đạo sinh nhất, nhất sinh nhị, nhị sinh tam, chính là đại đạo tạo ra quy luật.

Đạo giáo lấy "Đạo" làm tín ngưỡng tối cao, xem "Tam Thanh" là thần cao nhất tông giáo.

Linh Bảo Thiên Tôn là Chân Thần Đạo giáo chính thống, nhân vật phi tiểu thuyết, chớ lẫn lộn. Hết thảy tiểu thuyết cùng Đạo giáo không có liên quan.

Linh Bảo Thiên Tôn biểu tượng tiến trình của Đạo: Vô Cực sinh Thái Cực, Thái Cực sinh Ngũ Hành, có thể nói là thiên đạo tạo ra, từ đây thiên địa có quy củ, vạn linh quy kỳ tông, đặt cơ sở vững chắc cho vũ trụ phồn vinh. Tại Đạo giáo chính thống, không có Thông Thiên giáo chủ, càng không có Hồng Quân, chớ lẫn lộn.

THỜ PHỤNG 

Đạo giáo ly cung bên trong Tam Thanh Điện,  Linh Bảo Thiên Tôn thường tay nâng Như Ý, tại vị bên trái Nguyên Thủy Thiên Tôn. Trong lễ nghi lập đàn cầu khấn cỡ lớn của Đạo giáo, cũng có nhiều sự sắp đặt về Tam Thanh Thần vị, Linh Bảo Thiên Tôn thường tại vị bên trái Nguyên Thủy Thiên Tôn. Linh Bảo Thiên Tôn Chi thần sinh là vào ngày Hạ Chí, khoảng tháng năm âm lịch. Mà dân gian Trung Quốc vào Hạ Chí cung phụng Linh Bảo Thiên Tôn làm chủ thần.

THẦN THOẠI

Theo truyền thuyết Đạo Giáo, thuở sơ khai chưa có trời đất, trước cả hỗn mang, chỉ mới có cái nguyên khí huyền bí, (Thái cực hỗn nguyên) có vị Nguyên Thủy Thiên Vương, Nguyên Thủy nghĩa là cái gốc đầu tiên. Nguyên Thủy Thiên Vương chưa phải hẳn là vị thần, mà chỉ là nguyên lý sơ khai. Khi hình thành Thái cực, có Âm Dương, thì thể chất Nguyên Thủy Thiên Vương ngưng kết thành Bàn Cổ tạo ra trời đất, mà linh thể phân làm ba trở thành Nguyên Thủy Thiên Tôn, Linh Bảo Thiên Tôn, Đạo Đức Thiên Tôn, là bậc tối cao vô thượng của cả vũ trụ. Bàn Cổ thì chết đi, nhưng linh thể Thiên Tôn thì tồn tại mãi mãi. Linh Bảo Thiên Tôn có hai sư huynh đệ là Nguyên Thủy Thiên Tôn và Đạo Đức Thiên Tôn tạo thành Tam Thanh.

Tam Thanh sinh hoá mới thành các đấng thần thánh tiên, và các thần thánh tiên đều quay về cõi Tam Thanh. Ngọc Hoàng Thượng đế là vua ở thiên đình, cũng là do Tam Thanh chỉ định. Như thế Tam Thanh gồm Nguyên Thủy Thiên Tôn, Linh Bảo Thiên Tôn và Đạo Đức Thiên Tôn chính là đấng tối cao của Đạo giáo.

Linh Bảo Thiên Tôn ngự ở tầng trời thứ 34, tại cung Châu Nhật, có hàng vạn Kim đồng ngọc nữ chầu, tạo ra các tinh tú, bảo hộ Thiên đình.

Linh Bảo Thiên Tôn đích thân chỉ dạy cho những người tu học đạo để thành tiên, số lượng nhiều không đếm nổi.

HÌNH TƯỢNG TRONG TIỂU THUYẾT

Thông Thiên giáo chủ được miêu tả là người đàn ông trung niên, cưỡi trâu vàng. Pháp bảo nổi tiếng của ông là:

vòng kim cang, phất trần.

Thanh Bình kiếm

Bốn thanh kiếm Tru Tiên, Hãm Tiên, Lục Tiên và Tuyệt Tiên, kết hợp lại tạo thành trận Tru Tiên nổi tiếng.

Lục Hồn Phiến

Trong Phong thần diễn nghĩa

Trong tiểu thuyết chương hồi Phong thần diễn nghĩa của Hứa Trọng Lãm, Thượng Thanh Linh Bảo Thiên Tôn ứng với Thông Thiên giáo chủ, giáo chủ Tiệt giáo. Ông là một trong ba đệ tử của Hồng Quân Lão Tổ, có hai người huynh đệ là Thái Thượng Lão Quân-giáo chủ Nhân giáo và Nguyên Thủy Thiên Tôn-giáo chủ Xiển giáo.

Theo tiểu thuyết thì Tiệt giáo có nhiều đệ tử làm quan ở nhà Thương. Khi Vũ Vương phạt Trụ, đệ tử Tiệt giáo nhiều lần rời núi chống cự nên bị đệ tử hai giáo Nhân, Xiển giết. Lúc đầu Thông Thiên giáo chủ để mặc, nhưng khi Quảng Thành Tử đến đảo Kim Ngao thì các đệ tử còn lại của ông kêu khóc báo thù. Đến lúc này thì ông mới ra đảo, bày trận Tru Tiên chặn đường quân Chu. Hai người huynh đệ của Thông Thiên không phá nổi, phải nhờ đến hai vị giáo chủ Tây Phương giáo là Tiếp Dẫn và Chuẩn Đề đến hợp sức, bốn người hợp lại mới phá nổi trận Tru Tiên. Thua trận lại mất bảo bối là bốn thanh kiếm Tru Tiên, Thông Thiên tức giận, huy động toàn bộ lực lượng Tiệt giáo hơn vạn người bày ra Vạn Tiên trận.Cuối cùng vì Trường Nhĩ Định Quang Tiên phản bội,khiến trận bị phá, các đệ tử của ông như Kim Linh Thánh Mẫu, Quy Linh Thánh Mẫu...đều bị giết, đại đệ tử Đa Bảo bị Thái Thượng Lão Quân bắt và hơn 3000 người bị Tây Phương giáo độ đi. Thông Thiên tức giận định tử chiến để tất cả cùng chết thì Hồng Quân lão tổ xuất hiện ngăn cản, bắt cả ba sư huynh đệ phải đình chiến và dẫn cả ba người cùng về trời.

Thông Thiên giáo chủ trong tiểu thuyết chính là Linh Bảo Thiên Tôn trong Tam Thanh, đó là người truyền dạy đạo không phân giống nòi. Người muốn tu tiên, không kể xuất thân chỉ cần đến nghe ông giảng đạo đều được ông thu nhận làm đệ tử, vì thế Tiệt giáo lúc đỉnh cao có hơn trăm vạn tiên,cũng chính vì điều này mà đã làm ông mâu thuẫn với hai người huynh đệ đồng môn,những người rất chú trọng tư chất và xuất thân của đệ tử,dẫn đến việc Thái Thượng Lão Quân và Nguyên Thủy Thiên Tôn cùng liên hiệp để chống lại ông và tiêu diệt Tiệt giáo.

Trong Bát Tiên đắc đạo

Trong tiểu thuyết Bát Tiên đắc đạo, một đệ tử của Thông Thiên giáo chủ đã phản giáo để gia nhập vào Xiển giáo. Thông Thiên cảm thấy bị sỉ nhục nên đem quân đánh Xiển giáo nhưng bị Thái Thượng Lão Quân ngăn cản. Cuối cùng ông bị Văn Thủy chân nhân bắn đạn làm bị thương hai mắt.

Tây Du Ký

Trong tiểu thuyết Tây Du Ký vị sư phụ Bồ Đề đã truyền dạy phép thuật cho Tôn Ngộ Không được cho là Linh Bảo Thiên Tôn. Đây là suy đoán còn thiếu nhiều căn cứ, vì ở chương một của Tây Du Ký đã chỉ rõ, nơi Tôn Ngộ Không cập bến sau nhiều năm lênh đênh trên biển là Tây Ngưu Hoá Châu, vùng đất phía Tây của núi Tudi trong Phật giáo. Linh Bảo Thiên Tôn là người của Đạo giáo, chỉ ảnh hưởng ở Đông Thắng Thần Châu mà thôi. Bên cạnh đó, một trong những phép mà Bồ đề tổ sư muốn dạy Tôn Ngộ Không là chư lưu, nghĩ là được làm thầy, được thuốc được vái và tụng kinh niệm phật nhưng Tôn Ngộ Không đã từ chối. Linh Bảo Thiên Tôn e rằng khó có thể dạy Tôn Ngộ Không tụng kinh niệm phật được.